"SASIAHAN ALA WAY NGAKHIP SEMAKA"
Bukhani-khani Lehan mak tungga Sariyah. Kabakh sai ditengisne Sariyah
ngelanjut sekula di SMA Sikhing Betik. Di hatine tekhok bacong ia
nunggae Sariyah di lambanne, kidang ia khabai katubang dimakhahe
bapakne. Lehan mak tahan ki haga tekhus-tekhusan nahan tikham. Bingi
kanah malam minggu, pekekhne, ia bukhancaka haga ngekhatongi Sariyah di
lambanne.
Waktu Lehan tungga
Salimah, minanne Sariyah, di way balak, hane Salimah Sariyah makung
dapok titunggai di lambanne. Sariyah makung dapok namu. Kattu ki haga
tungga, ane Salimah lawan Lehan, siahan khaiya di bah lebingne. Di bah
lebingne Sariyah wat lubang lunik khangmo ngukhaune. Kidang ki haga cawa
dang hatangga, pelegohan khaiya, dang sappai bapakne nengis suakhamo.
“Menapi ki bapakne nengis suakhako?” tanya Lehan lawan Salimah.
“Niku pasti dosekhne. Sariyah makung dapok mainko mekhanai”.
“Sariyah kan khadu SMA?”
“Iyu, kidang bapakne makung ngizinko ia mainko mekhanai”.
“Acak khanno?”
“Iyu, khanno khaiya lah pokokne”!
“Khanno khappa?”
“Cuba khaiya, kanah niku pandai. Sangun susah ki nunangko jamma lagi sekula”, ane Salimah nimbal.
Cawane Salimah dengok-engokko Lehan khaiya waktu ia khadu lapah haga
ngedi Sariyah. Ia lapah tenggalanan nattai babat mid arah pekon Padang
Manis, ngelupoak Way Ngarip sai apai jak kena banjekh, begeluk haga
siahan lawan Sariyah. Bulan makung keliak an, khani tekhai disusulne
khaiya, saking haga tunggane. Sappai di depan lambanne Sariyah, ia lapah
injing-injing mid di bah kamar kebik khangne Sariyah pedam. Khupane
tihang lamban panggung khangne haga siahan langgakh, Lehan mak dapok
ngekhidikko bangukne di lubang lebing Sariyah. Ia haga ngukhau Sariyah
khabai ketengisan bapakne. Ia mekekh-mekekh khappa cakhane dapok
ngekhedikko bangukne di liang lebing haga ngukhau Sariyah. Lehan ngeliak
batu balak, hotongne penyangga akhi lamban. Hotong akhi lamban
digindungne pakai papahne cukutne cocok in ia dapok khedik jak lubang
lebing.
Bukali-kali Lehan ngukhau-ngukau gelakhne Sariyah,
ngetok-ngetokko culukne di papan. Khupane Sariyah pedam lolok, mak
nengis suakhane Lehan ngukhau. Lehan ngukhukko culukne di lubang lebing
khik tekhus ngetok-ngetok khappa cakhane Sariyah miyah. Mak beni ia
nengis suakha melapah tukhun jak tengah lapang nuju mid di jan dapukh.
Lehan nukhunko cukutne jak batu, nyenap khabai katubang bapkne Sariyah
nengis kekhatonganne. Lehan langsung lutcak, kepeleset jak batu, akhirne
keguling di sikhing. Sambil nahan sakik ia tegakh pati mid babat,
sambil segok ngeliak sapa sai ngebukak khakok dapukh lambanne Sariyah.
Jak jaoh Lehan ngeliak helinune mulli makai kawai handak, luakh jak
khangok dapukh ngakuk selap sambil lapah kukhuk luwot di dapukh. Khupane
Sariyah sai luakh jak khangok dapukh, sai nyani Lehan puttak pating
tegakh mid babat jinna. Makung sempat Lehan ngukhaune, Sariyah khadu
kebukhu kukhuk luot di dapukh sambil ngebokko khangok.
Lehan
lapah mid dibah lambanne Sariyah luot, ngakuk batu sai teguling di
sikhing, injing-injing sambil ngukhau gelakhne Sariyah pelegohan. Lehan
nengis suakha cukut lemapah mid arah lebing, Lehan khadu senyum-senyum
kehanjaan. Ia ngukhau Sariyah pelegohan sambil ngetok-ngetokko jakhine
di papan.
“Sapa?” tanya jak dilam lebing.
“Nyak”, ane Lehan.
“Sariyah lagi mengan di dapukh”, ane suakha nimbal jak dilam lebing.
Lehan tekanjat. Ia ngekhasa hetta mak ketulungan. Ia mak pekhcaya ki
makne Sariyah sai nimbal jak dilam lebing. Lehan mulai nukhunko cukutne
pelegohan jak batu khangne cotcok sambil siap tegakh pati, kidang makung
sempat Lehan tegakh, makne Sariyah nimbal luot ngayun Lehan nunggu
Sariyah beres jak mengan. Lehan nengis suakha cukut lapah luakh jak
lebing. Lehan apai ngekhasa tenang sambil culukne nyatcan dadane sai
ngedebar-debar.
“Yah, Yah”, suakha makne Sariyah ngukhau Sariyah di dapukh hatang bacong, ketengisan jak babat.
“Api”, ane Sariyah ngayung jak dapukh. “Gelukko, jo wat Sidi ngukhau niku di bah lebing haga siahan”.
Lehan tekanjat waktu makne Sariyah nyebut gelakhne Sidi. Pekekhne,
“nyak lain Sidi kattu Lehan. Acak makne Sariyah pandai gelakhne Sidi,
api ki Sidi khesok medokh kodo?” tanyane dilam hati.
“Abang
Sidi?” Lehan langsung tekanjat waktu Sariyah nimbal makne nyebut
gelakhne Abang Sidi. Sambil lapah cakak di jan Sariyah nungga makne di
tengah lapang.
“Sapa mak?” tanya Sariyah luwot.
“Injuk mak pandai-injuk mak pandai miyukhmo. Cuba tattuko pai sapa sai di bah lebingmono”, ane makne nimbal.
Sariyah lapah kukhuk mid lebingne, sambil nyenap di lubang lebingne.
“Nyak Yah, nyak. Lehan”.
“Niku Bang?”
“Iyu. Jak jinna nyak ngukhau-ngukhau niku kidang niku mak ngedok. Jak ipa niku la?” tanya Lehan.
“Nyak di dapukh, Bang. Mak pandai ki Abang haga khatong bingijo. Sapa nawai Abang nungga nyak di bah lebing la?”
“Salimah, minanmo, waktunya nyak tungga di way balak jinna mahayu.”
“Lapah namu di dapukh khaiya, Bang”, ajak Sariyah. Lain zamanni lagi siahan tanno”, timbal Sariyah.
“Ane Minanmo niku biasa siahan, makung dapok namu”.
“Aih, gudikne Minan khaiya, Abang dibuhungkone. Nyak biasa namuko
mekhanai di dapukh. Lapah Bang, lapah di dapukh khayaiya khang
ngobrolne. Tunggu nyak balin pai yu”.
Lehan langsung ngiyuko
ajakanne Sariyah. Mak beni jak isan Lehan lapah mid khedik dapukh haga
ngetok khangok. Makung sappai ia ngetok khangok, lappu batre hakhak
bacong nyorot di tundunne. Lehan tekanjat, ia ngekhelong mid arah lappu
batre, matane langsung kunang-kunang. Sambil lapah ia nutup pudakne
pakai culuk. Ia lapah ngekhedik khangne lappu batre sai nyorot.
“Kurang ajar kamu ya!” Lehan makung jelas ninuk pudakne sai ngehejjak ia, langsung ia balik nanya:
“Niku sapa?”
“Ha.ha.ha, ” suakha lalang ngakkak sambil ngukui-ngukui ulu.
“Nyak Sidi.”
“Niku Di? Api guaimo dija? Dang nyani jamma haga jattungan khanno la wui, ki haga main-main liak-liak khangne,” timbal Lehan.
“Ha…ha…ha,” Sidi tekhus ngelajuko lalangne sambil cawa: “Khupane niku
ripalku selama hinji, han. Mak kusakka niku han hamma-hamma main munih
lawan Sariyah”.
“Api? Api hamo Di?” Lehan ngekhasa mak pekhcaya
cawane Sidi. “Jadi niku main munih lawan Sariyah? Mulai jak kesaka? Ki
temondo, kita khua jejama khaiya, kita khua icak-icak mak pandai khaiya.
Khappa da?”
“Dang khanno ce,” ane Sidi sambil ngukkui ulune.
“Nyak wat niat haga ngajongko Sariyah. Tattu mak bangik ki haga kawok an
tunang khanno. Kattu, mahap ajo puakhi, lain ngehapa ko niku, kattu
kiluku niku sai mundukh. Masa niku mak pandai, bulan depan, kak khadu
jak musim kupi, nyak haga ngebambangko Sariyah”.
Lehan
ngehamma. Mak cawa kippak sepatoh. Hatine jadi khagu haga nekhusko
ngetok khangok dapukh ulih nengis cawane Sidi. Ia lapah mepekh pelegohan
mid babat. Sidi ngehamma khaiya, mak lagi cawa khabai nyani Lehan
kesinggung. Lehan tekhus lemapah. Di hatine makmanda kesolne. Mulli sai
dihakhap-hakhapkone selama hijji nyakikko hatine. Sariyah mak tekhus
tekhang ki main munih lawan Sidi. Ia haga tekhus ngelajuko khasanne
lawan Sariyah, ia ngekhasa mak bangik, hatine khadu khagu khik mak
bangik lawan Sidi. Tikham bukhani-khani haga tungga lawan Sariyah
ditahanne khaiya di hatine. Ia tekhus lapah nattai babat, nyebekhang
jambat, mulang moloh mid lambanne. Hatine sakik, senggitahne ia anak
ngukha.
Mantaaaab.. sasiyahan. Budaya yang penuh dengan nilai budaya yang luhur.
BalasHapus